Karotenoidy

 KAROTENOIDY

Cześć :) Oto post z najważniejszymi informacjami o karotenoidach, o których może i ktoś 
słyszał, ale wiele osób nie zdaje sobie sprawy co to takiego i co dla nas znaczą. Do 
niedawna nie miałam pojęcia, że istnieje możliwość zbadania poziomu tych związków 
w naszym organizmie, dzięki czemu poznajemy jaki jest stan naszego zdrowia. Ale o tym 
napiszę na końcu :)

Otóż są to związki, barwniki i przeciwutleniacze, które nadają żółtą, pomarańczową lub 
czerwoną barwę produktom roślinnym. Karotenoidy są głównym źródłem witaminy A 
w naszej diecie. Niemniej klasa karotenoidów jest bardzo pojemna, bo obejmuje aż ponad 
600 związków! Z pewnością znasz likopen (w który bogate są m.in. pomidory), β-Karoten, 
luteinę.

               ŹRÓDŁA W ŻYWNOŚCI

Gdzie występują karotenoidy? beta-karoten - marchew, szpinak, dynia, likopen - 
czerwone owoce, np. w arbuzie, czerwonych grejpfrutach, także w pomidorach 
luteina i zeaksantyna - można je znaleźć w ciemnozielonych warzywach i czerwonej 
papryce, a także w kukurydzy, dzikiej róży i w rokitniku kryptoksantyna - w największych 
ilościach występuje w owocach mango, pomarańczach i brzoskwiniach. Niewielkie 
dawki karotenoidów znajdują się w nabiale, zwłaszcza mleku krów karmionych świeżą 
trawą, karoten występuje też w żółtku jaja. Karotenoidy nie tracą swoich właściwości 
w czasie gotowania, przeciwnie, pomidory surowe mają dużo mniej tych substancji 
niż gotowane.

               DZIAŁANIE PRZECIWNOWOTWOROWE

Karotenoidy usuwają z organizmu wolne rodniki, które są odpowiedzialne m.in. za rozwój 
chorób nowotworowych, a tym samym zmiesza ryzyko powstania raka. Dowiedziono, że 
spożycie karotenoidów może obniżyć występowanie takich nowotworów, jak: rak jamy 
ustnej, krtani, przełyku i pęcherza moczowego. Wysokie spożycie likopenu może 
zmniejszyć ryzyko zachorowania m.in. na raka prostaty. Dzięki likopenowi zmniejsza 
się również prawdopodobieństwo zachorowania na raka szyjki macicy. Odwracając 
temat- u osób chorych wykazano wyraźnie obniżony poziom karotenoidów.

              

                ZDROWE OCZY

Zwłaszcza beta-karoten i luteina, są niezbędne do prawidłowej pracy wzroku. – Dieta jest 
bardzo ważna, dlatego że warzywa i owoce bogate są w różnego rodzaju witaminy, m.in. 
witaminę C, E i tak ważną dla układu wzrokowego witaminę A, która odżywia naszą 
siatkówkę. Dzięki temu nasze fotoreceptory, które są w oku, pracują odpowiednio i 
możemy się cieszyć dobrym widzeniem przez dłuższy czas. Dobrym składnikiem, 
który też powinniśmy zażywać, jest luteina – mówi agencji informacyjnej Newseria 
Lifestyle Magdalena Bińczak, optometrysta Centrum Okulistycznego Nowy Wzrok. 
Luteina i zeaksantyna wiążą wolne rodniki (podobnie jak inne antyoksydanty, np. 
witaminowe A, C, E), a także absorbują promieniowanie elektromagnetyczne. Mają 
właściwości filtrowania wysokoenergetycznego światła niebieskiego, zmniejszając jego 
intensywność o 40–90 proc., dzięki czemu chronią fotoreceptory siatkówki i zmniejszają 
ryzyko powstania zwyrodnienia plamki żółtej.

            

               ZAPOBIEGANIE CHOROBOM SERCA

Karotenoidy obniżają poziom złego cholesterolu. Tym samym zapobiega odkładaniu się 
złogów cholesterolowych w ścianach tętnic, a co za tym idzie - zapobiega miażdżycy, 
a dalej chorobom serca, takim jak zawał czy udar mózgu. Zostało to udowodnione naukowo. 
Według Waltera Willett`a - profesora w katedrze Epidemiologii i Żywienia Uniwersytetu 
Harvarda - jedna marchewka dziennie (która jest skarbnicą beta-karotenu) obniża poziom 
złego cholesterolu do tego stopnia, że zmniejsza ryzyko zawału o 30 proc. a udaru 
mózgu o 70 proc.

             KAROTENOIDY WSPOMAGAJĄ FUNKCJE POZNAWCZE 

Karotenoidy sprzyjają zachowaniu sprawnych funkcji poznawczych u osób w podeszłym 
wieku, przekonują naukowcy z Uniwersytetu Georgii (USA) na łamach Journal of the 
International Neuropsychological Society”.³ Naukowcy za pomocą obrazowania mózgu 
metodą funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI) zmierzyli aktywność sieci 
neuronalnych u 43 osób w wieku 65-86 lat w trakcie zapamiętywania listy słów. 
Poprzez pomiar zagęszczenia barwników w plamce żółtej ocenili też poziom luteiny 
i zeaksantyny w ich organizmach. Okazało się, że u uczestników z wyższym poziomem 
luteiny i zeaksantyny następowało mniejsze pobudzenie rejonów mózgu odpowiedzialnych 
za funkcje pamięci. Oznaczało to, że musiały one wkładać mniej wysiłku w wykonanie 
zadania.

Dieta bogata w karotenoidy obniża ryzyko złamań osteoporotycznych

           JAJKO WSPOMAGA WCHŁANIANIE KAROTENOIDÓW 

Po dodaniu do surówki gotowanego jajka nasz organizm jest w stanie przyswoić więcej 
karotenoidów zawartych w surowych warzywach – twierdzą naukowcy z Uniwersytetu 
Purdue (USA).³ Dodatkowo dostarczysz sobie porcję luteiny i zeaksantyny znajdujących 
się w żółtku. Amerykańscy naukowcy przygotowali surówkę składającą się z pomidorów, 
marchewki, młodego szpinaku, sałaty rzymskiej i jagód goji, i poczęstowali nią 16 młodych, 
zdrowych mężczyzn. Do części porcji uprzednio dodali też 1,5 lub 3 sztuki rozdrobnionych 
ugotowanych jajek. Okazało się, że u badanych, którzy zjedli sałatkę zawierającą najwięcej 
jajek, kilkukrotnie (od 3 do 9 razy) wzrosła zdolność do wchłaniania karotenoidów z 
pożywienia, w tym beta-karotenoidu, alfa-karotenoidu, likopenu, luteiny i zeaksantyny.

Tak jak pisałam na początku, istnieje możliwość zbadania nas, jaki mamy poziom 
karotenoidów. Zadziwiająca natura znowu pokazuje “pazur”, bo bywa, że osoba żywiąca 
się idealnie, prowadząca wybitnie zdrowy tryb życia potrafi mieć wynik poniżej normy 
i odwrotnie, ktoś kto kompletnie nie zwraca uwagi na “higienę życia” ma wynik idealny. 
Co za tym stoi? Genetyka, obciążenia, środowisko i pewnie wiele innych… Poznając 
poziom tych związków mamy szansę bronić się przed wieloma chorobami, również 
tymi najgroźniejszymi jak nowotwory czy udary, zawały. Pytanie.. czemu lekarze tak wielu 
rzeczy nam nie mówią i nie pokazują możliwości? Zostawię to pytanie retorycznie….. Jeżeli 
interesuje Was temat badania tych związków, jak gdzie kiedy? Napiszcie a wyślę kolejny 
post do poczytania :)