Płaskostopie

   Płaskostopie, dawniej nazywane platfusem jest obecnie chorobą cywilizacyjną. Nieodpowiednie obuwie- np. na wysokim obcasie, nadwaga i obciążenia stóp bez wcześniejszych przygotowań (np. obciążająca mięśnie i więzadła praca gdy nie uprawiamy żadnych sportów rekreacyjnych i mięśnie z więzadłami są osłabione) powoduje zniesienie trzymania w odpowiedniej pozycji łuków dynamicznych stopy, a następnie ich obniżenie. Rozróżniamy dwa rodzaje płaskostopia: podłużne i poprzeczne. Aby łatwiej to zrozumieć wyjaśnię co to są te łuki. Stopa ma trzy punkty podparcia. Anatomicznie nazywają się: guz piętowy oraz pierwsza i piąta głowa kości śródstopia, tłumacząc na polski: pięta, oraz dwie wystające "kostki" na podeszwie pod pierwszym i piątym palcem (szczególnie dobrze widoczne i wyczuwalne gdy podniesiemy same palce stóp do góry). Łącząc te trzy punkty powstanie trójkąt, w którym bok przyśrodkowy (od palucha do pięty), oraz bok poprzeczny (wzdłuż linii pięciu palców) tworzą łuki dynamiczne, a trzeci bok (od piątego palca do pięty) to łuk statyczny. Ten ostatni jak sama nazwa wskazuje jest podpierającym, nieruchomym (w pewnym sensie) łukiem, natomiast łuki dynamiczne czynnie uczestniczą w chodzie i pracy stopy. Mają swój fizjologiczny "profil". Kości układają się w łuk trzymane aparatem więzadłowo- mięśniowym. Przy płaskostopiu dochodzi do rozciągnięcia więzadeł i łuki te, lub jeden z nich "opadają", przez co stopa nie jest utrzymana we właściwej pozycji i płasko styka się z podłożem.
   Jak zdiagnozować płaskostopie i co z nim robić.
Prostym sposobem na określenie czy z naszymi stopami jest wszystko ok jest badanie plantografem, bądź wizyta u lekarza internisty/ortopedy, który na pewno jasno nam odpowie czy wszystko jest w porządku. Plantograf jest prostym "urządzeniem" atramentowym, wygląda jak jednokartkowa plastikowa książka w okładce, łatwo i szybko można nim sprawdzić stan stóp. Są też plantografy bardziej zaawansowane.
Dla przykładu wklejam kilka zdjęć "odbitek" wad stóp zrobionych właśnie plantografem .

stopa wydrążona

                            płaskostopie poprzeczne, wyraźnie widoczne opuszczenie łuku
                               na przodostopiu, tworzy się w tym miejscu zrogowacenie

                                           płaskostopie poprzeczne i podłużne

                                                    płaskostopie poprzeczne

                                                          stopa wydrążona

                                                    płaskostopie poprzeczne

płaskostopie poprzeczne i podłużne 

plantograf

 Najczęściej dotyka nas płaskostopie poprzeczne, można powiedzieć, że dziś mało kto go nie ma. Łatwym elementem rozpoznawczym są dolegliwości środkowej części przodostopia na podeszwie w postaci zrogowaciałych zmian lub bóli czy pieczenia. Z roku na rok sposób rehabilitowania płaskostopia ulega zmianom. Z dzieciństwa pamiętam zalecenia chodzenie po kilkanaście minut dwa razy dziennie na piętach, na palcach i na krawędziach stóp, oraz zbieranie palcami stóp różnych przedmiotów, np kasztany, woreczek z piaskiem itp. Na kinezyterapii uczono nas, że chodzenie na krawędziach stóp jest niewłaściwe, bo dodatkowo rozciągają się więzadła już rozciągnięte co pogłębia wadę, a niedawno od dr. fizjoterapii usłyszałam, że chodzić na piętach też już się nie zaleca. Co więc robić? Trzeba zdać sobie sprawę, że po 15-stym roku życia wady tej się już nie usunie. Można "prowadzić" nasze stopy tak aby stan się nie pogłębiał. Zaleca się chodzenie na palcach jako forma ćwiczeń oraz chodzenie po drażniących powierzchniach (nie po posadzce czy dywanie), noszenie odpowiedniego profilowanego obuwia oraz używanie indywidualnych wkładek ortopedycznych (robionych na miarę). Chodzenie boso po gładkiej nawierzchni dodatkowo rozleniwia stopę, a niekiedy dołącza się problem nadmiernego rogowacenia pięt, bo są poodbijane. Ciekawym rozwiązaniem są buty/klapki (do chodzenia po domu) z "wypustkami", choć mogą sprawiać problem z utrzymaniem ich w odpowiedniej czystości. Wkładki na miarę, będą korygowały biernie stopę, dzięki czemu zminimalizujemy prawdopodobieństwo zwyrodnienia stawów kolanowych i kręgosłupa skutkiem wady stóp. Jak pisałam w poście "Zdrowe Nogi" wszelkie nieprawidłowości na stopach przenoszone są piętra wyżej na nasze ciało. Wkładki zapobiegną również tworzeniu się niechcianych zrogowaceń. Mimo powstania płaskostopia w młodym wieku nie należy na nie machnąć ręką, bo jak widać może ono się pogłębiać. Należy robić wszystko aby wadę stóp zahamować, aby uniknąć przykrych następstw.
Jako ciekawostkę dodam, że za bardzo uniesiona stopa, nie stykająca się wogóle w łuku dynamicznym z podłożem, również jest wadą nazywaną stopą wydrążoną, ale o tym problemie napiszę osobno.